Fietsroute en autoroute langs 4 VR-kijkers bij voormalige Zwinhavens
Tussen de 12de en de 14de eeuw lagen er verscheidene havens tussen de Noordzee en Brugge. We starten bij de expositie aan het Zwin en rijden daarna langs 4 locaties waar 360° VR-kijkers opgesteld staan, deze brengen de middeleeuwen terug tot leven. Er is een bewegwijzerde fietsroute, de gratis fietskaart kan je verkrijgen bij de expo in het Zwin.
Wij hebben deze 5 locaties aan elkaar gelinkt in een autoroute. Onderaan deze pagina kan je onze route gratis downloaden, start je verkenning in het Zwin.
Inhoud artikel
Impressie van wat je te zien krijgt
Hoe het allemaal begon ... in 1134
In de expo in het Zwin Natuur Park die nog te bezichtigen is tot 7 november 2021 zie je via een reuzegrote projectie op een tafel hoe het allemaal begon. In 1134 was er een grote stormvloed die het Zwin heeft vergroot tot wel 6 km breed. Deze geul liep tot in Damme en dat is niet zo ver meer van Brugge. In Damme werd er een dam aangelegd en in het begin konden de grote schepen tot daar varen. Damme werd een overslaghaven. Alle goederen werden overgeladen op kleinere boten en zo via twee kanalen naar Brugge gevaren. Maar ook Damme kon mee profiteren, zo werd het de belangrijkste wijnhaven van de lage landen.
De geleidelijke verzanding ...
Door de geleidelijke verzanding van deze geul werd Damme moeilijker bereikbaar voor grote schepen. Maar er waren ook nog de Zwinhavens van Monnikerede, Hoeke, Mude en Sluis. Tenslotte zal enkel nog Sluis overblijven in de 15de eeuw. Hoeke werd een landbouwersgemeente, Monnikerede verdween volledig van de kaart maar Damme en Sluis werden garnizoensteden. En Brugge ... die zocht andere wegen. Maar de verzanding van het Zwin was het begin van de ontwikkeling van de Antwerpse haven.
Start je route steeds in het Zwin
Om beter de beelden en de verhalen te begrijpen van de outdoor VR-kijkers op de 4 buitenlocaties is het een must om de expo in het Zwin Natuur Park vooraf te bezoeken. Je maakt er een tijdreis van voor de middeleeuwen tot nu en begrijpt beter het spel van zand en water in de Zwingeul en de havenstadjes. Het is een hoogtechnologische expositie die je op een eenvoudige manier het verloop van de geschiedenis brengt. Mis zeker niet de belevingsruimte achter de expositie, je waant zich in de middeleeuwen.
Praktische info:
- De tentoonstelling en kijkruimte in het Zwin Natuur Park is nog te zien tot en met 7 november 2021.
- Reserveren is verplicht. Meer informatie over de fietsroute en de expositie kan je nalezen op hun website.
Adresgegevens:
- Adres: Graaf Leon Lippensdreef 8, 8300 Knokke-Heist
- GPS-coördinaten: 51.358529, 3.352980
- Tickets vooraf bestellen via deze link
- Parking is ter plaatse te betalen (5 euro).
- In het ticket is ook een bezoek aan het Zwin Natuur Park inbegrepen.
De fietsroute ‘Verdwenen Zwinhavens’
Er is een route uitgestippeld langs de mooiste plekjes tussen Sluis en Brugge. Het is een lus die start bij het Zwin en een lengte heeft van 60 km. Ze is volledig bewegwijzerd en brengt je langs de 4 outdoor VR-kijkers (Sluis, Monnikerede, Damme en Brugge). Je kan de route inkorten.
Vanaf het Zwin kan je een lus maken van 60 km of van 44 km. Start je in Brugge dan maak je een lus van 31 km. De verkorte routes hebben dan wel het nadeel dat je niet langs alle VR-kijkers komt. Sowieso raden we af om in Brugge te starten omdat we een bezoek aan de expo in het Zwin ervaren als een must vooraleer de fietstocht te starten.
In het Zwin kan je de fietskaart gratis krijgen. Wil je ze vooraf dan kan je die online bestellen op de website van Westtoer maar dan betaal je wel 2 euro aan verzendkosten. Je kan de kaart ook online bekijken en als pdf downloaden op de website van Issuu.
De GPX-bestanden en informatie over de Webapp van de fietsroute kan je bekijken en downloaden via de website van het Brugse Ommeland. De fietsroute met 4 VR-kijkers onderweg is open vanaf 3 juli 2021 en zal beschikbaar zijn tot oktober 2023.
Met de auto langs de VR-kijkers van de verdwenen Zwinhavens
Het is zonde dat wie niet fietst de outdoor VR-kijkers moet missen. Daarom hebben we een autoroute uitgestippeld langs die vier outdoor VR-kijkers. Om sommige locaties te bereiken is er een korte wandeling vereist maar dan geniet je ook van het landschap, zoals de fietsers. De VR-kijkers zijn vrij te gebruiken, je hoeft dus geen badge of geld in het toestel te stoppen. Een touchscreen geeft je de nodige informatie om de middeleeuwen terug te beleven.
Praktische info voor onze autoroute
Download onze gratis pdf-gids en je krijgt per locatie (Sluis, Monnikerede, Damme en Brugge) de plaats waar de VR-kijker staat en waar je best je auto zal parkeren. Je rijdt van de ene locatie naar de andere door in je GPS de coördinaten of het adres in te geven. Let er dus op dat het traject dat jouw GPS voorstelt misschien kan afwijken van wat wij als ideale route voorstellen.
Het traject tussen Sluis en Oostkerke is het gemakkelijkst via Westkapelle. Kan je kiezen voor een korter traject dan zal je in smalle straatjes terechtkomen. Je krijgt dan wel een prachtig zicht maar een tegenligger kruisen is dan wel een hels manoeuvre. Van Oostkerke naar Damme en Brugge loopt grotendeels langs de Damse Vaart. Tot het najaar van 2021 zijn er nog werken bezig in Damme maar de ‘grote’ parking blijft bereikbaar.
De afstand van het Zwin Natuur Park tot in hartje Brugge bedraagt 33 km.
Sluis, de laatste Zwinhaven én concurrentie van Brugge
VR-kijker Sluis
- Adres VR-kijker: Kruispunt Maenhoutsdijke / Hoogstraat. Je ziet duidelijk vanop dit kruispunt waar de kijker staat.
- GPS-coördinaten: 51.317241, 3.392097
- Parkeren kan op de berm nabij de kijker.
Toen de schepen Sluis binnenvoeren zagen ze meteen twee kastelen, de ene al wat groter dan de andere. Het was duidelijk dat Sluis een rijke havenstad was. Deze Zwinhaven bleef het langst bereikbaar voor grote schepen. Van hieruit werden de goederen overgeladen op kleinere bootjes die dan richting Brugge voerden.
Maar Sluis wou zelf handel drijven, de Bruggelingen waren niet akkoord. Onderhandelingen leverden niets op en dan besloten de Bruggelingen om Sluis aan te vallen en vernielden een deel van deze stad (1323). Vanaf halfweg de 15de eeuw mag Sluis ongehinderd handel drijven met de aangevoerde goederen. Doch snel is de verzanding compleet en zal Antwerpen alle activiteiten overnemen.
Monnikerede (Oostkerke), de verdwenen Zwinhaven
VR-kijker Monnikerede (Oostkerke)
- Adres VR-kijker: Krinkeldijk, 8340 Damme
- GPS-coördinaten: 51.276811, 3.306375
- Parkeren doe je best in Oostkerke-dorp. Rond de kerk zijn er heel wat vrije parkeerplaatsen. Het centrum is in 2021 wel een grote bouwwerf. Vanuit het centrum is het een wandeling van 1 km (enkel) naar de VR-kijker. Je wandelt langs een rustige straat en door een mooi landschap.
Tijdens de rit naar Oostkerke ben je mogelijks langs het gehuchtje Hoeke gereden. In dit plaatsje werd ook handel gedreven maar het was vooral een scheepsherstelplaats. Tijdens de winter lagen hier veel schepen toen het weer te guur was om uit te varen.
Van Monnikerede blijft niets meer over. Deze havenstad is volledig verdwenen tijdens het graven van de Damse Vaart (begin 19de eeuw). Maar het verval was al 200 jaar eerder begonnen. Het was een stadje dat nooit meer dan 400 inwoners heeft geteld maar was in de 14de eeuw wel belangrijk. Het had stapelrechten voor onder andere hout, vis en zout. Eind 15de eeuw begon de verzanding de handelsactiviteiten echter zwaar te belemmeren.
Damme, de havenstad aan het einde van het Zwin
VR-kijker Damme
- Adres VR-kijker: Kruispunt Dammesteenweg / Damse Vaart West, 8340 Damme
- GPS-coördinaten: 51.252465, 3.280089
- Parkeren kan op de berm langs de Damse Vaart West, net voorbij de VR-kijker.
Of op de parking Damse Vaart-Zuid, 8340 Damme, op deze plaats start ook onze wandelroute in Damme.
GPS-coördinaten: 51.248466, 3.276371
De beelden van de VR-kijker maken het meteen duidelijk dat Damme een rijke havenstad was. De vele mooie houten huizen aan de kaden zijn het bewijs. Damme was vooral een overslaghaven maar was ook de grootste wijnmarkt van Vlaanderen. Van hieruit vertrokken vooral kleinere boten naar Brugge. Damme lag immers op het einde van het Zwin. Van hieruit waren er twee kleinere kanalen die tot in Brugge liepen. De bloei is al heel vroeg gestart, namelijk vanaf de 12de eeuw. Damme kreeg reeds stadsrechten in 1180. Tot eind de 14de eeuw blijft de bloeiperiode aanhouden.
Net zoals Sluis blijft het niet bij de pakken zitten na de verzanding en groeit uit tot een garnizoenstad. Onze wandeling in Damme start bij de stadswallen die nog steeds goed zichtbaar zijn in het landschap.
Brugge, de rijke havenstad dankzij de Zwinhavens
VR-kijker Brugge
- Adres VR-kijker: Jan van Eyckplein, Brugge
- Parkeren: Interparking Biekorf, Naaldenstraat 8, 8000 Brugge
- GPS-coördinaten: 51.210242, 3.222097
Te voet naar de VR-kijker vanaf de parking Biekorf: verlaat de parking op de plaats waar je met de auto bent ingereden. Daar ga je naar rechts en stapt door tot het einde van de straat. Daar naar rechts (Grauwwerkersstraat). Stap terug door tot je op een groot kruispunt terechtkomt. Daar moet je rechtdoor in de Academiestraat. Die straat brengt je tot aan de vroegere haven op het Jan van Eyckplein.
In de VR-kijker zie je hoe de kleinere schepen aanmeren aan de kades, deze zijn volgebouwd met prachtige gebouwen.
TIP: Combineer je bezoek aan Brugge met onze gratis stadswandeling.
Nog meer zien en doen in Brugge?
Ontdek de ''Gouden Eeuw'' van Brugge in het Historium, reis terug naar een dag in 1435 in 7 kamers met diverse historische thema's. Leer meer over de geschiedenis van de stad via films, fotografie en veel meer. Boek je ticket voor het Historium online voor €15.
Brugge: privérondleiding hoogtepunten en verborgen parels (3 uur)
Dwaal langs geplaveide straten, zie dromerige grachten met imposante historische gebouwen erlangs en geniet van het pittoreske uitzicht. Maak je klaar om je door Brugge te laten betoveren. Boek je privétour online.
Download deze route langs VR-kijkers
Wil jij ook graag deze bijzondere VR-route rijden? Download hieronder de gratis route met een complete beschrijving van alle bezienswaardigheden.